میلگرد آجدار

میلگرد آجدار

میلگرد آجدار مهمترین بخش در ساخت و ساز های بتن آرمه است. برای افزایش مقاومت ساختمان ها، فولاد نقش مهمی دارد که به اشکال مختلف در این صنعت بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد. میلگرد یکی از انواع محصولات فولادی است که در ساخت و سازهای کوچک تا آسمان خراش ها، مورد استفاده قرار می گیرد. 

میلگرد در ساخت و سازها به تنهایی استفاده نمی شود، بلکه کامل کننده بتن در ساختمان های بتن آرمه است. بتن در مقابل فشار وارد شده، مقاومت فشاری بالایی دارد اما متاسفانه در مقابل مقاومت کششی ضعف قابل توجهی دارد و شکننده است. در مقابل، میلگرد مقاومت کششی فوق ‌العاده‌ای دارد. بنابراین می‌ توان گفت که بتن و میلگرد کامل کننده یکدیگر هستند و در کنار یکدیگر میزان آسیب پذیری به حداقل ممکن می رسد. میلگرد ها دسته بندی های متفاوتی دارند:

• از لحاظ مشخصات ظاهری: میلگرد ساده، میلگرد آجدار
• از لحاظ کاربرد: راستا، سنجاقی، خاموت، رکابی، خرک، ادکا و...
• از لحاظ مقاومت: اروپایی، فولاد پرکربن، گالوانیزه، ضد زنگ، فایبرگلاس، میلگرد با پوشش اپوکسی

میلگرد (Rebar) چیست؟

معادل واژه میلگرد در انگلیسی «Rebar» است که خلاصه عبارت «Reinforcement Bar» می باشد. انواع میلگرد در ضخامت های مختلف به صورت شاخه ای تولید می شوند. 

یک تقسیم بندی مهم با توجه به مشخصات ظاهری ذکر کردیم که انواع میلگرد ساده و میلگرد آجدار را شامل می شود. میلگرد ساده (میلگرد A1) با مشخصه 240 شناخته می شود که سطحی کاملاً صاف و یکنواخت دارد. قابلیت جوشکاری، شکل پذیری و حتی آهنگری دارد، در نتیجه در ساخت و ساز ها به طور گسترده از آن استفاده می کنند. مقاومت تسلیم آن kg240 بر سانتیمتر مربع است. البته تنش گسیختگی (مقاومت کششی) آن نیز 3600kgبر سانتیمتر مربع می باشد.

میلگرد آجدار به انواع مختلفی تقسیم می شود که در ادامه آنها را معرفی می کنیم.

میلگرد آجدار چیست؟

سطح میلگرد آجدار همانطور که از نامش مشخص است دارای آج است، یعنی برآمدگی ها و فرورفتگی هایی را بر روی سطح آن مشاهده می کنید. هدف از ایجاد آج در سطح میلگرد، رسیدن به گیرش، چسبندگی و پیوند بیشتر بین بتن و میلگرد است. آج از نظر ظاهر به سه نوع تقسیم می شود: 

• آج مرکب
• آج مارپیچی 
• آج جناقی یا دوکی

اشکال ذکر شده به صورت کامل و یکنواخت در طول میلگرد تکرار می شوند. البته میلگرد آجدار دارای سه گرید است که هر یک از آنها مشخصات ظاهری و فیزیکی خاص خود را دارند:

• میلگرد آجدار A2
• میلگرد آجدار A3
• میلگرد آجدار A4

میلگرد های آجدار بر اساس گرید

میلگردهای آجدار بر اساس نوع گرید عبارتند از:

• میلگرد آجدار، گرید A2: آج این نوع میلگرد به شکل مارپیچ است، از ابتدا تا انتهای میلگرد به صورت پیوسته ایجاد می شود. میلگرد A2 از فولاد کم کربن ساخته می شود، در خاموت زنی از آن استفاده می کنند. انعطاف پذیری و شکل پذیری بالایی دارد اما جوشکاری بر روی آن باید با دقت انجام شود. در ایران میلگرد A2 با نام میلگرد آجدار 340 و 350 شناخته می‌شود. مقاومت کششی آن 5000kg و تنش جاری آن 3000kg بر سانتیمتر مربع است.
• میلگرد آجدار، گرید A3: آج های این نوع میلگرد به شکل جناق (دوکی) است، با نگاه کردن به آن، اشکال ۷ و ۸ را مشاهده می‌کنید. این نوع میلگرد به دلیل کربن بیشتر، خشک و شکننده است. به همین دلیل در مواردی که زاویه تند می شود و می خواهید از میلگرد استفاده نمایید و آن را خم کنید، مناسب نیست. قابلیت جوشکاری داشته و در ساختمان سازی استفاده می شود. تنش جاری 4000kgو تنش گسیختگی kg6000 بر سانتیمتر مربع است. در ایران با مشخصات 400 و 420 شناخته می شود.
• میلگرد آجدار، گرید A4: این نوع میلگرد دارای آج مرکب است، آج عرضی به شکل جناقی و آج طولی به صورت نیم مارپیچ ۷ و ۸ هستند (با زاویه 35 تا 75 درجه). در ایران با مشخصات 500 و 520 شناخته می شود. برای ساختمان های بتن آرمه کاربرد دارد، اما برای ساخت قاب خمشی و ساخت دیوار برشی ممنوع است.

استانداردهای میلگرد آجدار

ایران و سایر کشورها برای ساخت میلگرد آجدار از استانداردهای لازم در این زمینه استفاده می کنند. در استانداردهای تعیین شده توسط کشورهای مختلف، تفاوت های مهمی بین میزان مقاومت کششی (تنش گسیختگی) و مقاومت تسلیم وجود دارند. این استانداردها جهت افزایش خواص فیزیکی، مکانیکی، شیمیایی و استفاده بیشتر از انواع میلگرد، تدوین می شوند. استاندارد های تدوین شده برای ساخت میلگرد آجدار شامل:

• استاندارد ژاپن: JIS G3112
• آیین نامه آبا: آیین نامه بتن ایران
• موسسه استاندارد آلمان: DIN 488
• استاندارد روسی (روسیه): GOST 5781
• آیین نامه ACI: به شماره ACI 318-14
• سازمان بین المللی استاندارد: ISO 6935
• موسسه استاندارد بریتانیا: BSI BS4449
• استاندارد میلگرد ایران: ISIRI 3132 (از منابع  DIN، استاندارد جهانی  ISOو استاندارد آمریکا ASTM الگو گرفته شده است)

توجه داشته باشید که استانداردهای ذکر شده برای ساخت میلگردهای مخصوص با قابلیت های فوق العاده، تدوین شده اند. همچنین در استانداردهای تدوین شده خصوصیات انواع فولاد (کم کربن، پرکربن، ضد زنگ و...) عنوان شده اند. باید در روش تولید، انتخاب و خرید انواع میلگرد آجدار، به شرایط محیطی مانند رطوبت بالا و زلزله خیز بودن منطقه توجه کرد.

وزن و ابعاد میلگرد آجدار

وزن میلگرد آجدار یک معیار مهم در زمان خرید است، به دلیل اینکه وزن، ارتباط مستقیمی با میزان نیرویی که می تواند تحمل کند دارد. محاسبه وزن میلگرد در ارتباط با وزن سازه، توسط مهندسین سازه انجام می‌شود که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. وزن میلگرد بر اساس جدول اشتال تعیین می شود که خاستگاه آن کشور آلمان است. در این جدول وزن هر متر میلگرد آجدار درج شده است، همچنین ابعاد آن مانند سطح مقطع و قطر میلگرد نیز عنوان شده اند. معمولاً میلگردها در شاخه های 12 متری ساخته می شوند، هر چقدر طول میلگرد بیشتر باشد وزن کلی آن نیز بیشتر می شود.

میلگردها در سایزهای مختلفی بر حسب میلیمتر ساخته می شوند (8، 10، 12، 13، 14، 15، 16، 18، 19، 20، 22، 25، 28، 32، 36). محاسبه وزن نیز به این صورت است که ابتدا طول میلگرد را در سطح مقطع، ضرب می کنند تا حجم به دست بیاید. این حجم بر حسب سانتیمتر مکعب است که در چگالی فولاد (7/8) ضرب می شود.

راهنمای قیمت و خرید میلگرد آجدار

نوع میلگرد آجدار توسط مهندس سازه انتخاب می‌شود. برای انتخاب میلگرد، معیارهایی مورد توجه قرار می گیرند که به مقاوم سازی و استحکام بیشتر ساخت و سازها می انجامد. این معیارها عبارتند از:

• روش ساخت میلگرد 
• نوع میلگرد آجدار با توجه به گروه و گرید
• جنس و کیفیت میلگرد (میلگرد ضدزنگ، فولاد کم کربن و...) 
• وزن و ابعاد میلگرد (در اندازه های 8 الی 40 میلیمتر در بازارهای داخلی و خارجی ساخته می شوند) 

عوامل متعددی بر روی قیمت میلگرد آجدار تاثیر مستقیم می گذارند، مانند وزن و سایز میلگرد. نوع میلگرد نیز در تعیین قیمت نهایی نقش دارد، به طور مثال میلگرد ضدزنگ، گالوانیزه یا فولاد کم‎کربن از لحاظ قیمت با یکدیگر تفاوت دارند. میزان عرضه و تقاضا در بازار نیز به صورت مستقیم بر روی قیمت ها تاثیر می گذارند. ممکن است تولید کم باشد اما تقاضا برای خرید زیاد باشد، در این صورت قیمت میلگرد افزایش می یابد. عوامل دیگری که بر روی قیمت تاثیر می گذارند شامل:

• تورم
• حمل و نقل
• سوخت و انرژی
• قیمت مواد اولیه
• رویدادهای سیاسی
• نوسان قیمت ارز دلار
• نوسانات بازارهای داخلی و جهانی

کاربرد میلگرد آجدار

کاربرد میلگرد آجدار بسیار گسترده‌تر از میلگرد ساده است، به دلیل اینکه سطح آن چسبندگی بالایی دارد و میزان فرسودگی آن به مرور زمان، بسیار کم است. کاربردهای آن شامل: 

• برای ساخت سد ها و پل ها 
• برای سازه های راه و شهرسازی
• برای ساختمان های بتن آرمه و آسمان خراش ها 
• برای ساخت و سازها با اشکال مختلف مانند خرک، قلاب و... 
• و...

کارخانه های فعال در زمینه تولید انواع میلگرد

کارخانجات داخلی، انواع میلگرد آجدار در سایزهای 8 الی 36 میلیمتر را تولید می‌ کنند. کارخانه هایی که در سراسر کشور انواع میلگرد آجدار تولید می کنند عبارتند از:

• کارخانه سرمد ابرکوه (یزد)
• کارخانه میلگرد راد (همدان) 
• کارخانه میلگرد آناهیتا (گیلان)
• کارخانه میلگرد میانه (آذربایجان)
• کارخانه میلگرد نیشابور (خراسان)
• کارخانه میلگرد ذوب آهن اصفهان
• کارخانه میلگرد ظفر بناب (آذربایجان شرقی)
• کارخانه میلگرد صبا فولاد زاگرس (چهارمحال و بختیاری)

این کارخانه ها بهترین میلگرد آجدار را تولید و نیاز بازار داخل را تامین می کنند. 

خلاصه میلگرد آجدار

در ساخت و سازها از انواع میلگرد آجدار و ساده استفاده می‎کنند. بتن و میلگرد تکمیل‎ کننده یکدیگر هستند و میزان آسیب ‎پذیری را در برابر عوامل خارجی به حداقل ممکن می‎رساند.